در صنایع مختلف، بهویژه در بخش های تولیدی، نفت و گاز، غذایی و دارویی، استفاده از مخازن استیل (فولاد ضدزنگ) بسیار رایج است. این مخازن به دلیل خواص فیزیکی و شیمیایی بالا، مقاومت عالی در برابر خوردگی و زنگ زدگی، طول عمر بالا و قابلیت تمیز کردن آسان، انتخاب اصلی برای ذخیره سازی مواد شیمیایی، مواد غذایی، دارویی و سایر محصولات حساس هستند. با این حال، استحکام و دوام یک مخزن استیل تنها به بدنه آن محدود نمی شود و پیچ و مهره مناسب نقش بسیار مهمی در اتصالات و ایمنی این مخازن دارد. در ادامه این مطلب از وب سایت مخازن ماشین وزین بررسی کاملتری از انتخاب پیچ و مهره، انواع و استانداردهای رایج برای پیچ و مهره استیل میپردازیم.
اهمیت انتخاب صحیح پیچ و مهره
در ساخت و نصب مخازن استیل، تمامی اجزای تشکیل دهنده باید با یکدیگر سازگار باشند. استفاده از پیچ و مهره استیل به جای فلزات دیگر مثل فولاد کربنی یا آلومینیومی، ضروری است. دلیل این امر این است که در صورت استفاده از مواد ناسازگار، واکنش الکتروشیمیایی بین فلزات مختلف (بهویژه در محیطهای مرطوب یا شیمیایی) باعث خوردگی گالوانیک شده و طول عمر سیستم کاهش مییابد. بنابراین، هنگام انتخاب پیچ و مهره استیل برای مخازن استیل، باید به نوع استانداردها، درجهبندی مقاومت مکانیکی، شرایط محیطی و نوع استفاده از مخزن توجه کرد.
انواع پیچ و مهره استیل مناسب برای مخازن
استیلهای ضد زنگ به چند دسته اصلی تقسیم میشوند که هر کدام خواص خاص خود را دارند:
۱٫ استیل آستنیتی (Austenitic Stainless Steel)
این نوع استیل پرکاربردترین گروه است که شامل درجههای ۳۰۴، ۳۱۶ و مشتقات آن است.
استیل ۳۰۴: مقاومت خوبی در برابر خوردگی دارد و برای استفاده در محیطهای غیربحرانی مناسب است.
استیل ۳۱۶: دارای مولیبدن است که مقاومت آن را در برابر خوردگی بهویژه در محیطهای نمکی (مانند دریا) افزایش میدهد. این نوع استیل برای استفاده در مخازن شیمیایی و صنایع دریایی بسیار مناسب است.
۲٫ استیل فریتی (Ferritic Stainless Steel)
این استیلها مقاومت کمتری نسبت به آستنیتی دارند و عموماً در محیطهای خشک استفاده میشوند.
استیل ۴۳۰ مثالی از این دسته است.
۳٫ استیل مارتنزیتی (Martensitic Stainless Steel)
مقاومت مکانیکی بالایی دارند ولی مقاومت خوردگی کمتری نسبت به آستنیتی دارند.
استیل ۴۱۰ مثالی از این دسته است.
۴٫ استیل دوبلکس (Duplex Stainless Steel)
ترکیبی از آستنیت و فریت است که مقاومت خوردگی و استحکام بالایی ارائه میدهد.
استیل ۲۲۰۵ یکی از متداولترین درجههای دوبلکس است.
استانداردهای رایج برای پیچ و مهره استیل
در صنعت، استانداردهای مختلفی برای پیچ و مهره وجود دارند که انتخاب مناسب از بین آنها به شرایط کاری و نوع مخزن بستگی دارد:
DIN 933 / DIN 931 پیچهای ششگوش استیل
DIN 912 / ISO 4762 پیچهای ششگوش سرتخت با دم بلند
DIN 934 / ISO 4035 مهرههای ششگوش استیل
ISO 14744 / ASTM A193 / A194 استانداردهای مخصوص صنایع نفت و گاز
همچنین، درجه بندی استحکامی پیچ ها (مانند A2-70 یا A4-80) نیز باید مورد توجه قرار گیرد. این درجه بندی نشان دهنده استحکام کششی و حد تسلیم پیچ است.
عوامل مؤثر در انتخاب پیچ و مهره مناسب
هنگام انتخاب پیچ و مهره استیل برای مخازن، باید به چندین عامل فنی توجه کرد:
۱٫ محیط کاری
اگر مخزن در محیطی مرطوب، شیمیایی یا دریایی قرار دارد، استفاده از استیل ۳۱۶ یا دوبلکس الزامی است.
۲٫ دمای کاری
در دماهای بسیار بالا یا پایین، نوع استیل باید به گونهای انتخاب شود که خواص مکانیکی خود را حفظ کند.
۳٫ نوع بار و فشار
در مواردی که بارهای سنگین یا فشار زیادی به اتصالات وارد میشود، استفاده از پیچهای استیل با درجه استحکام بالا (مثل A4-80) ضروری است.
۴٫ نوع اتصال
پیچ و مهرههای استیل باید با سایر قطعات (مانند فلنجها، لولهها و …) سازگار باشند تا از خوردگی گالوانیک جلوگیری شود.
مراحل انتخاب پیچ و مهره مناسب برای مخازن استیل
- شناسایی نوع استیل مخزن: ابتدا باید نوع استیل مخزن (۳۰۴، ۳۱۶، دوبلکس و …) را تعیین کنید.
- تعیین شرایط محیطی و کاری: اینکه مخزن در چه محیطی استفاده میشود (صنعتی، شیمیایی، دریایی و …)
- انتخاب درجه استیل مناسب برای پیچ و مهره: مطابقت با استیل مخزن و شرایط محیطی
- تعیین استاندارد و اندازه: اطمینان از سازگاری با دیگر قطعات و استانداردهای مورد نیاز
- کنترل کیفیت و گواهیهای لازم: اطمینان از داشتن گواهیهای استاندارد مانند ISO، EN یا ASTM
نکات مهم در نصب و نگهداری
– قبل از نصب، سطوح تماسی باید تمیز و بدون گرد و غبار یا روغن باشند.
– استفاده از گریس ضدخوردگی در اتصالات استیل میتواند از ایجاد “سرگیری” (Galling) جلوگیری کند.
– گشتاور مناسب نصب باید رعایت شود تا از شکستگی یا تغییر شکل پیچها جلوگیری شود.
– دورهای از بازرسی اتصالات بهویژه در محیطهای خشن ضروری است.
سوالات متداول پیچ و مهره مناسب برای مخازن استیل
چرا استفاده از پیچ و مهره استیل برای مخازن استیل مهم است؟
استیل ضدزنگ خاصیت مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارد. اگر از پیچ و مهرههای فولاد کربنی استفاده شود، در محیطهای مرطوب یا شیمیایی، واکنش گالوانیک رخ داده و باعث خوردگی و آسیب به سیستم میشود. بنابراین استفاده از **پیچ و مهره استیل** برای حفظ دوام و ایمنی مخزن ضروری است.
چه تفاوتی بین استیل ۳۰۴ و ۳۱۶ در پیچ و مهره وجود دارد؟
استیل ۳۰۴ مقاومت خوبی در برابر خوردگی دارد و مناسب محیطهای داخلی یا خشک است. اما استیل ۳۱۶ دارای مولیبدن است که مقاومت آن را در برابر خوردگی نمکی و شیمیایی بسیار بالا میبرد. بنابراین، در محیطهای سخت مثل صنایع نفت، گاز و دریایی، استفاده از استیل ۳۱۶ توصیه میشود.
چطور میتوان از کیفیت پیچ و مهره استیل مطمئن شد؟
برای اطمینان از کیفیت، باید گواهی استانداردهای بینالمللی مانند ISO، ASTM یا DIN را بررسی کنید. همچنین، بررسی درجهبندی استحکامی (مانند A2-70 یا A4-80) و انجام تستهای نمونهبرداری از محصول قبل از خرید، روشهایی برای اطمینان از کیفیت هستند.
در صورت نیاز به مشاوره تخصصی در انتخاب پیچ و مهره استیل مناسب برای مخازن، میتوانید با تامینکنندگان معتبر مانند بولت صنعت و متخصصان صنعتی مشورت کنید تا بهترین انتخاب را با توجه به شرایط کاری خود داشته باشید.