در کارخانه‌های تولید مواد غذایی، یکی از مهم‌ترین عناصر مخزن استیل مواد غذایی است. به طور کلی تمام تجهیزاتی که در کارخانه‌های مواد غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرند، از اهمیت بسیار بالایی برخوردارند. به این علت که بهداشت و نگهداری مواد غذایی، یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین فاکتورهایی است که باید به آن توجه شود. مخازنی که از آن‌ها نام بردیم به گونه‌ای هستند که در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی مقاومت بسیار بالایی دارند و جهت نگهداری و انتقال مواد از آن‌ها استفاده می‌شود.
مخزن استیل مواد غذایی با توجه به درخواست مشتری و بسته به کاربردی که از آن انتظار دارد، می‌تواند در اشکال مختلفی از جمله افقی، استوانه‌ای و … تولید شود. نکته‌ی دیگری که باید به آن اشاره شود، استفاده از ورق‌های استیل متنوع در ساخت آن‌ها است. ورق‌های استیل ۳۰۴ و ۳۱۶ در ایران محبوبیت بیشتری به جهت ساخت این مخازن برای صنایع غذایی دارند.
مخزن استیل مواد غذایی؛ متریال، کاربرد و …
اصلی‌ترین عناصر تشکیل‌دهنده استیل عبارت‌اند از: آهن، کروم و نیکل. در آلیاژی که جهت ساخت این مخازن استفاده می‌شود، حداکثر درصد جرمی کربن ۲/۱ و حداقل درصد جرمی کروم ۵/۱۰ درصد است. زمانی که یک لایه سطحی اکسید روم بر روی استیل تشکیل می‌شود، باعث می‌شود که ماده تماسی با محیط اطراف خود نداشته باشد.
در واقع همین فرایند است که مقاومت مخزن استیل مواد غذایی را در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی افزایش می‌دهد. حال هر چه قدر که میزان کروم افزایش پیدا کند، مقاومت استیل نیز تقویت می‌شود. مقادیر عناصر دیگری همچون مولیبدن، کربن، منگنز و … نیز می‌توانند اثربخشی بسیار زیادی بر روی استنلس استیل داشته باشند.
انواع مخزن های استیل در صنعت مواد غذایی
همان طور که پیش از این هم اشاره کردیم، زمانی که بحث بهداشت و خوردگی و … مطرح می‌شود، از مخزن های استیل استفاده می‌شود. این نوع از مخازن با توجه به کاربردهای متنوعی که دارند به روش‌های مختلفی ساخته می‌شوند. این مخازن را می‌توان به سه گروه تک جداره، دو جداره و سه جداره تقسیم‌بندی کرد.
همان طور که گفتیم هر کدام دارای کاربردها و ویژگی‌های خاص خودشان هستند:
- مخزن تک جداره به منظور نگهداری یک سیال استفاده می‌شوند.
- مخزن دو جداره به منظور نگهداری سیالاتی که پایدار بودن دما در آن‌ها اهمیت دارد.
- و مخزن‌های سه جداره نیز جهت عمل‌آوری یا پروسس محصولات لبنی استفاده می‌شوند.
تجهیزات جانبی مخازن استیل در صنعت مواد غذایی
از تجهیزات جانبی این مخازن، می‌توان به آب نما، نردبان، همزن، لوله‌های انتقال مواد غذایی، دریچه بازدید، سیستم دیجیتال سرمایشی و گرمایشی و … اشاره کرد. تعیین حجم مخزن به هنگام طراحی و ساخت آن، مهم‌ترین فاکتوری است که باید در نظر گرفته شود. در بخش قبلی هم بیان کردیم که شکل مخزن بسته به نوع کاربری آن، متفاوت است. معمولاً مخازنی که در کارخانه‌های تولید مواد غذایی استفاده می‌شوند، ظرفیتی بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰۰ لیتر دارند.
یک نکته مهم
واضح است که کاربرد مخزن های استیل مواد غذایی در کارگاه‌ها و کارخانه‌های تولید مواد غذایی است. آن چه که مهم است این است که بدانید دقیقاً در کدام یک از بخش‌ها نیاز به این مخازن دارند. واحدهای مختلف تولید، نگهداری و همچنین مخلوط سازی نیاز به مخزن دارند.
با توجه به همین مورد، مخازن می‌توانند با ورق‌های استیل متفاوتی تولید شوند. در واقع ورق‌هایی که به منظور ساخت خازن برای بخش‌های ذخیره، نگهداری و حمل و نقل مواد غذایی استفاده می‌شوند با ورق‌های مخازن مورد استفاده در بخش مخلوط سازی و ذوب، متفاوت خواهند بود.
کاربردهای متنوع مخزن های استیل مواد غذایی
مخازنی که به جهت استفاده در کارخانه‌های تولید و ذخیره مواد غذایی ساخته می‌شوند، قابلیت نگهداری مواد غذایی مختلفی را دارند. به عنوان مثال، برای نگهداری مواد خشک از قبیل برنج، آرد و نشاسته و یا در بخش ذوب به منظور تولید شکلات و همچنین به منظور تولید لبنیات در مخازن مخلوط سازی ساخته می‌شوند. در یک کلام، هر کدام از مخازن بسته به نوع کاربردی که مورد نیاز است، با ویژگی‌های خاصی تولید می‌شوند. در بخش‌های قبلی در رابطه با انواع آن‌ها که تک جداره، دو جداره یا سه جداره باشند نیز صحبت کردیم.
نکته: در صورتی که مواد غذایی مورد نظر خاصیت اسیدی نداشته باشند، می‌توان آن‌ها را در مخازنی نگهداری کرد که با استیل ۳۰۴ ساخته می‌شوند. همچنین در صورتی که مواد غذایی خاصیت خورندگی اسیدی داشته باشند، از مخازنی که با استیل ۳۱۶ ساخته شده اند، استفاده می‌شود. لازم به ذکر است که مخازن ساخته شده با استیل ۳۱۶، در برابر اسیدها مقاومت بیشتری از خود نشان می‌دهند.
مخازنی که دارای ورق استیل بیشتری هستند (مخزن های استیل مواد غذایی دو جداره و سه جداره) به منظور نگهداری موادی که هوا بر روی آن‌ها تأثیر می‌گذارد، همچون شیر و خامه استفاده می‌شوند.
جمع بندی
مطالب این مقاله را با این هدف ارائه کردیم که اطلاعات جامع و کاربردی را در رابطه با مخزن های استیل مواد غذایی در اختیارتان قرار دهیم. امیدواریم مطالبی که شرح دادیم، برایتان مفید بوده باشید.
